Po co zmiana konstytucji?
Ochrona konstytucyjna
Środowisko naturalne, w tym lasy, chronione są obecnie na poziomie konstytucyjnym. Mówią o tym art. 5, art. 68 ust. 5, art. 74 ust. 1, 2, 4 Konstytucji RP.
Prowadzenie nieracjonalnej gospodarki leśnej, w tym komercjalizacji czy prywatyzacji lasów, która narażałaby uszczerbek przyszłych pokoleń można w obecnym stanie prawnym zakwestionować na podstawie art. 5 Konstytucji RP.
Każdy kto próbowałby przeprowadzić takie zmiany bez proponowanej poprawni podlegałby odpowiedzialności konstytucyjnej. Wynika to pośrednio ze stanowiska Rady Legislacyjnej, o której mowa niżej.
Ustawa o Lasach
Prócz konstytucji mamy ustawę o Lasach
Już w pierwszym artykule mówi ona że:
Ta sama ustawa mówi, że gospodarka leśna to
działalność leśna w zakresie urządzania, ochrony i zagospodarowania lasu, utrzymania i powiększania zasobów i upraw leśnych.Podstawowymi zasadami gospodarki leśnej zgodnie z art. 8 tej ustawy są:
2) trwałość utrzymania lasów;
3) ciągłość i zrównoważone wykorzystanie wszystkich funkcji lasów;
4) powiększanie zasobów leśnych.
Jak więc widzimy odpowiednia ochrona lasów jest już w zagwarantowana w przepisach rangi konstytucyjnej jak i ustawowej.
Po co więc poprawka do Konstytucji?
Poselski projekt zaproponował poprawkę do Konstytucji następującej treści:
Art. 74a. 1. Lasy stanowiące własność Skarbu Państwa są dobrem wspólnym i podlegają szczególnej ochronie.
2. Lasy stanowiące własność Skarbu Państwa nie podlegają przekształceniom własnościowym, z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie.
3. Lasy stanowiące własność Skarbu Państwa są udostępniane dla ludności na równych zasadach. Zasady udostępniania i gospodarowania lasami określa ustawa.
Zwróćmy uwagę na bardzo sprytny zabieg. Literalnie napisane jest, że Lasy Państwowe nie podlegają przekształceniom własnościowym. Ale co widzimy dalej? Mamy wyjątek, który mówi, że jednak podlegają takim przekształeceniom, i to na dodatek na podstawie ustawy, dla uchwalenia której potrzebna jest zwykła większość w Sejmie.
Ten sam zabieg dotyczy "udostępniania dla ludności na równych zasadach". Skoro zasady są równe, to po co mają być ustalone w osobnej ustawie?
Po przeanalizowaniu zapisu projektu oczywiste staje się, że jego celem jest konstytucyjne zalegalizowanie przekształceń własnościowych dotyczących lasów Państwowych i oddelegowanie, odesłanie w tej materi do ustawy, która mogłaby uchwalić każda większość parlamentarna. Potwierdzi Wam to każdy prawnik. Dodanie przepisu poprawki do Konstytucji spowodowałoby, że ju ż nie można byłoby się powoływac na konstytucyjną ochronę lasów, bo istniałby przepis rangi konstytucyjnej mówiący wprost o przekształceniach. Warto dodać, że zgodnie z prawniczą zasadą lex superior derogat legi inferiori przepisy konstytucyjne zezwalające wprost na przekształcenia własnościowe byłyby "nad" wszelkimi sprzecznymi z tą zasadą przepisami ustawowymi. W przypadku uchwalenia przedmiotowej poprawki do Konstytucji każda ustawa mówiąca o sprzedaży lasów byłaby w sposób oczywisty konstytucyjna.
W obecnym stanie prawnym art. 5 Konstytucji chroni lasy i ich prywatyzacja czy komercjalizacja mogłaby być uznana za złamanie Konstytucji.
Wątpliwości Rady Legislacyjnej
W sprawie przedmiotowej poprawki warto mieć na względzie, że Rada Legislacyjna również w podobnym duchu krytycznie odnosiłą się do poprawki. W opinii Rady Legislacyjnej możemy przeczytać między innymi:
4.2. Powyższa krytyczna uwaga o charakterze systemowym pozostaje w bezpośrednim związku z ogólną sceptyczną oceną postanowień projektowanego art. 74a ust. 1 Konstytucji RP.
Jak zauważono, Konstytucja RP ustanawia już zasadę dobra wspólnego (którym jest Rzeczpospolita – art. 1), a postanowienia te należy odczytywać w ścisłym związku z zasadą zrównoważonego rozwoju.
W Konstytucji znajdujemy również normy nakazujące władzom publicznym chronić środowisko, w tym lasy państwowe (art. 5, art. 68 ust. 4 oraz art. 74 ust. 1, 2 i 4 Konstytucji RP).
Reguły te posiadają istotny wymiar normatywny, co powoduje, że w sytuacji prowadzenia nieracjonalnej gospodarki leśnej, w tym prywatyzacji czy komercjalizacji lasów, narażającej na uszczerbek potrzeby przyszłych pokoleń, istnieje możliwość zakwestionowania takich działań w oparciu właśnie o art. 5 Konstytucji RP. Wobec powyższego, w przekonaniu Rady Legislacyjnej, powtarzanie w Konstytucji RP, że lasy państwowe są dobrem wspólnym i podlegają szczególnej ochronie może okazać się tworzeniem pustych deklaracji, pozbawionych szczególnego znaczenia normatywnego. Proponowana zmiana każe także postawić pytanie, dlaczego wśród wszystkich części składowych majątku Skarbu Państwa tylko lasy podlegałyby szczególnej ochronie. Wydaje się bowiem, że inne zasoby naturalne, w szczególności wody śródlądowe, czy pas przybrzeżny, zasługują na równie intensywną co lasy ochronę państwową. W uzasadnieniu projektu ustawy nie wyjaśniono natomiast przyczyny objęcia szczególną konstytucyjną ochroną jedynie zasobów leśnych.
4.3. W przekonaniu Rady Legislacyjnej niepotrzebne jest również akcentowanie roli ustawy w wyznaczaniu zasad przekształceń własnościowych lasów stanowiących własność Skarbu Państwa (projektowany art. 74a ust. 2) oraz zasad udostępniania i gospodarowania lasami (projektowany art. 74a ust. 3). Trudno w konsekwencji znaleźć uzasadnienie dla uzupełnienia Konstytucji RP o kolejną normę przewidującą wyłączność ustawy. Jest bowiem oczywiste, że już w obecnym brzmieniu polskiej ustawy zasadniczej nie ma innej możliwości ustanawiania zasad udostępniania lasów niż w drodze ustawy i nie wolno ustalać zasad przewidujących nierówne prawa do korzystania z lasów państwowych. Tylko bowiem w taki sposób mogą być wprowadzane zasady korzystania z majątku Skarbu Państwa przez obywateli i ich organizacje.(…)
Proponowane rozwiązanie uznać należy za nieżyciowe i prowadzące wręcz do sparaliżowania racjonalnej gospodarki leśnej, a także utrudniające władzom publicznym realizację konstytucyjnej zasady zrównoważonego rozwoju (art. 5 Konstytucji).(…)
Autorzy projektu podkreślają, że prowadzenie właściwej gospodarki leśnej byłoby znacznie utrudnione lub wręcz uniemożliwione w przypadku, gdyby doszło do zmian w strukturze własnościowej lasów państwowych. Akcentują również nadrzędność interesu społecznego nad partykularnym interesem jednostki, zwracając uwagę na wynikający z art. 82 Konstytucji obowiązek obywateli troski o dobro wspólne, którego lasy są częścią.
Trudno zaprzeczyć tym twierdzeniom. Jednak warto też zauważyć, że powyższe wartości i dobra są realizowane w aktualnym stanie prawnym, a obowiązująca ustawa o lasach zapewnia priorytet racjonalnej gospodarki leśnej nad interesami właścicieli lasów.
Jak więc widzimy Rada Legislacyjna krytycznie odniosła się do poprawki konstytucji, ale nie przeszkodziło to koalicji rządzącej głosować nad projektem. Opinia Rady jest pisana językiem poważnym i grzecznym, jednak odnosimy nieodparte wrażenie, że zadane przez Radę pytania mają charakter bardzo retoryczny, wskazujący wprost na brak uzasadnienia i pośrednio, naszym zdaniem, na niejasne intencje autorów projektu.
Obłuda uzasadnienia projektu
Dzięki opinii Rady Legislacyjnej mamy wiedzę na temat uzasadnienia projektu do zmiany konstytucji. Projekt ten był chyba tak mocno ukrywany przed opinią publiczną, że nie mogliśmy znaleźć oryginalnego tekstu uzasadnienia. Próżno szukać tego tematu na stronach Ministerstwa Środowiska. Dziwne to — biorąc pod uwagę, że to powinna być podstawowa sprawa dla tego Ministerstwa. Szukana na stronie ministerstwa fraza "projekt zmiany konstytucji" daje zero wyników.
W opinii Rady Legislacyjnej znajdują się następujące stwierdzenia:
Z powyższych względów projektodawca uznaje, że niezbędna jest zmiana Konstytucji, która zapobiegałaby jakimkolwiek próbom zmiany struktury własnościowej lasów, w szczególności ich komercjalizacji, czy prywatyzacji. Ocenia on, że dotychczasowe uregulowania prawne dotyczące lasów są niewystarczające, gdyż brakuje ogólnej i spójnej koncepcji prawnej, która byłaby nadrzędną zasadą i na trwałe wytyczonym kierunkiem działania. Zgodnie z uzasadnieniem, konieczne jest także wprowadzenie normy nakazującej udostępnianie ludności lasów stanowiących własność Skarbu Państwa na zasadach równości.
Czy widzicie to? Z jednej strony mówi się, że prowadzenie właściwej gospodarki leśnej w przypadku zmian w strukturze własnościowej lasów jest utrudnione lub uniemożliwione.
Z drugiej mówi się że potrzebna jest zmiana w Konstytucji, która zapobiegałaby jakimkolwiek próbom zmiany struktury własnościowej lasów.
Z trzeciej wprowadza się do Konstytucji furtkę umożliwiającą zmiany tej struktury na poziomie ustawowym.
Wyrafinowana i przewrotna obłuda. Nie przekonaliśmy Cię? Jeśli przeczytasz ten tajny dokument z WikiLeaks, wg którego czołowy polski polityk deklaruje sprzedaż lasów, to puzle układają się bardzo wyraźnie.
Inne artykuły na ten temat
Poglądy wyrażone w komentarzach poniżej nie muszą odzwierciedlać poglądów organizatorów i sygnatariuszy akcji. Wpisując poparcie dla akcji wyrażasz miłość do lasów, wyrażasz także zgodę na przetwarzanie swoich danych podanych w formularzu dla celów związanych z celami akcji. Masz prawo wglądu w swoje dane, ich poprawiania. Administratorem danych jest główny organizator akcji. Dane mogą być udostępniane sygnatariuszom akcji dla celów związanych z celami akcji. Po zebraniu danych możemy się z Tobą kontaktować w celach związanych z celami akcji.
